بررسی تغییرات هیستوپاتولوژیک آبشش ماهی گورخری (Aphanius sophiae) در مسمومیت با آرسنیک و کادمیوم در شرایط آب شور و آب شیرین

آلاینده های اکوسیستم‌های آبی از جمله فلزات سنگین همواره سبب تغییرات آسیب شناختی در ماهیان می شوند. از آنجایی که اثرات آلاینده ها تحت تاثیر ویژگی های شیمیایی آب می باشد، از این رو این پژوهش با هدف مقایسه تاثیرات هیستوپاتولوژیکی دو فلز سنگین Cd و  As بر بافت آبشش ماهی بومی Aphanius sophiae انجام شد. در مجموع تعداد 350 قطعه ماهی در طی دو فصل بهار و تابستان 1390 از رودخانه شور اشتهارد نمونه برداری گردیدند. برای آب شور، 7 تیمار حاوی غلظت های 5، 10 و 20 پی پی ام آرسنیک و 5، 10 و 20 پی پی ام کادمیوم به همراه یک تیمار شاهد در آکواریوم های شیشه ای 30 لیتری با سه تکرار طراحی شدند. در هر آکواریوم تعداد 25 ماهی معرفی گردید. طرح مشابه نیز برای آب شیرین با استفاده از آب شهری کلرزدایی شده طراحی و اجرا گردید. پس از 18 روز دوره مواجهه، از هر یک از تیمارهای آب شور و شیرین تعداد 3 ماهی در محلول بوئن تثبیت و سپس آبشش سمت چپ آنها برای بافت شناسی جداسازی  گردید. تأثیرات در مراحل اولیه هر دو تیمار مورد بررسی شامل جداشدن لایه اپیتلیال، افزایش تعداد سلول های موکوسی و چسبیدن لاملاهای ثانویه بود. نتایج نشان داد که در تیمار آب شیرین شدت این تغییرات بیشتر از آب شور بود. نکروزه شدن سلول های آبششی، گرزی شدن سر تیغه های آبششی، هیپرپلازی و به‌هم چسبیدن تیغه های اولیه و ثانویه با شدت بیشتری در تیمار آب شیرین مشاهده شد. داده های حاصل براساس آنالیز چند متغیره Two-way NPMANOVA در نرم افزار  Past مورد تحلیل قرار گرفتند. با توجه به نتایج این تحقیق می توان نتیجه گیری نمود که کاهش غلظت نمک و به دنبال آن کاهش سختی آب تلفات را به میزان 4/11 برابر افزایش می‌دهد و منجر به افزایش اثرات آسیب های بافتی می گردد.